Pro Patria Łukawica

W 110-tą rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego

W latach 1971/1972 rzemieślnicy warszawscy skupieni w organizacji cechowej, dla upamiętnienia 110-tej rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego postanowili własnymi siłami zrekonstruować i otoczyć opieką miejsce, na stokach Cytadeli Warszawskiej.

W tym miejscu 5 sierpnia 1864 roku straceni zostali Przywódcy Powstania Styczniowego: Romuald Traugutt, Rafał Krajewski, Józef Toczyński, Roman Żuliński, Jan Jeziorański.
W roku 1916 pamięć o zamordowanych upamiętniona została krzyżem i głazem. 4 lata później pochowano tam 5 znalezionych w pobliżu czaszek. W roku 1971 pod nadzorem Konserwatora Zabytków sporządzono dokumentację. Stworzona została nowa architektura uwzględniająca dawne historyczne elementy. Granitowe głazy z wykutymi napisami i dębowy krzyż. Miejscu nadono charakter kopca-mauzoleum. Roboty renowacyjno-konserwatorskie wykonała firma "Przesławski" z Warszawy. Rekonstrukcje krzyża przeprowadzono w pracowni Konserwacji Zabytków m. st. Warszawy. Krzyż wzmocniono metalową rurą osadzoną w beownowym cokole.
Całe otoczenie Pomnika uporządkowane zostało przez Miejski Zakład Zieleni. Posadzono kwiaty i krzewy. 5 sierpnia 1972 roku nastąpiło oficjalne przekazanie Władzą Warszawy odrestaurowanego miejsca straceń Narodowych Bohaterów. Teren u zbiegu ulic Sanguszki i Zakroczymskiej nazwano Parkiem im. Romualda Traugutta.
Władysław Raszkowski - Starszy Cechu Krawców i Rzemiósł Włókienniczych m. st. Warszawy oraz Andrzej Kazubek - kierownik biura, akt erekcyjny przekazali na ręce v-ce Prezydenta Warszawy R. Spychalskiego. Odegrano hymn narodowy. Złożono wieńce i kwiaty. Kampania reprezentacyjna oddała honory wojskowe. Żołnierze, harcerze i mlodzież zaciągnęła
wartę honorową. Zpłonęły znicze. W ciszy i skupieniu oddano cześć zamordowanym bohaterom.
Na kamiennym obramowaniu wyryto napis: "Pomnik ufundowany został w roku 1971 przez Cech Krawców i Rzemiósł Włókienniczych m. st. Warszawy, który sprawuje nad miejscem tym patronat"